پرسش :

چگونه کبد به هپاتیت C مبتلا می‌شود؟


شرح پرسش :
پاسخ :
از بین بیماریهاى ویروسى، بیمارى هپاتیت یكى از شایع‌ترین‌هاست. با وجود اینكه ویروس‌هاى عامل هپاتیت همگى به بافت كبد حمله می‌کنند اما به دلیل ساختار ژنتیكى متفاوتشان منجر به بروز انواع مختلف هپاتیت مثل A، B، C و D مى‌شوند.
در این میان هپاتیت سی در اغلب موارد بدون آنكه با نشانه خاصى همراه باشد كبد را آلوده می كند و بدون كه فرد متوجه شده باشد در مراحل پیشرفته منجر به سرطان کبد می‌شود.
ابتلا به این بیماری از عمده‌ترین علل زمینه‌ساز پیوند کبد در جهان به شمار می‌رود. درسال گذشته میلادی نزدیک به یک میلیون مورد هپاتیت سی در سراسر جهان گزارش شد. در حال حاضر دارو یا روش درمانى مشخصى براى درمان و یا تحت كنترل در آوردن این بیمارى ویروسى وجود ندارد در درجه نخست به دلیل اینكه تا كنون روشن نبود که ویروس هپاتیت سی چطور وارد سلول سالم می‌شود.
متخصصان ژنتیک دانشگاه کلن در آلمان مدتهاست كه بر روى این ویروس تحقیق مىكنند. این متخصصان معتقدند حضور یا عدم حضور یک پروتئین مشخص درون سلولهای کبد،نقش مهمی در بروز بیماری هپاتیت سی بازی می‌کند. این پروتئین که آنرا Nemo نام گذاشته‌اند هدایت کننده یك سیگنال مشخص در سلولهای کبدی است. شناسایی این پروتئین پژوهشگران را به براى ساخت داروی كه هپاتیت سی تحت کنترل درآورد امیدوار كرده است.
Mikroskopپروفسور مانولیس پاسپاراکیس مدیر این پروژه در مورد Nemo می‌گوید: «Nemo پروتئینى است که یک مرحله بسیار مهم را درون سلول كنترل می‌کند. این پروتئین مثل کلیدی است که یک در مشخص را قفل مى‌كند. تصور كنید درون هر كدام از سلولهاى كبدى درى وجود دارد كه مانع ورود عوامل خارجی به درون سلول مى‌شود. اگر این در قفل نشود سلول در برابر حمله عوامل خارجی مثل ویروس‌ها بی‌دفاع می‌ماند.»
عدم حضور Nemo و غیرفعال شدن این پروسه دفاعى راه را براى ورود ویروس‌هاى مختلف از جمله ویروس هپاتیت سى باز می گذارد. حمله ویروس هپاتیت سى به سلولهاى كبدى تعداد زیادى از سلولهای این اندام را از بین مىبرد. در نتیجه بافت كبد برای جبران سلولهای از دست رفته شروع به تقسیم پر سرعت و سلول سازی می‌کند. حالتی که در طولانی مدت منجر التهاب این بافت و بیماری مضمن كبد می‌شود. اكنون این سوال مطرح است كه چطور و چه زمانى میتوان داروى موثر علیه هپاتیت سى تهیه كرد.
پروفسور پاسپاراكیس مى‌گوید: «در حال حاضر فقط می شود امیدوار بود و احتمال داد كه در مسیر درستى هستیم. اما با قطعیت می توانم بگویم كه بسیارى از ویروس‌ها با بلوكه كردن این پروتئین وارد سلول می‌شود. ما در مدل‌هاى آزمایشگاهى‌مان توانستیم ثابت كنیم كه غیر فعال شدن پروتئین Nemo عامل اصلى سرطانى شدن سلولهاى كبدى در اثر حمله ویروس هپاتیت C است. حال باید دنبال راهى باشیم كه پروتئین غیرفعال را دوباره فعال كند.»
با اینكه یافتن این پروتئین و نحوه عمل آن درون سلولهاى كبدى گام بزرگى در راه شناخت بیمارى هپاتیت سى است پروفسور پاسپاركیس و گروه تحقیقاتى او معتقدند دست كم پنج تا ده سال زمان نیاز دارند تا بتوانند به مدل آزمایشگاهى‌شان را به نسخه داروخانه‌اى تبدیل كنند.